Rádje johtin I (Pacing the Borders I). Outi Pieski. 2014. Akryla lidnii muorra pláhta ala, ullo ja ruovdde árpu. 76 x 122 cm. RiddoDuottarMuseat. SD 733. Fotograferen: Håkon Holmgren Gabrielsen

Rádje johtin I (Pacing the Borders I), Outi Pieski (šaddan 1973 Helssegis, orru Ohcejogas, Suomas) bálddastahttá akryla ja diehpit ullus – roavis, ullo láđđi – njuohtanliidni pláhta alde. Dát ovttastuvvon bargu lea oassin viđa ráiddus. Govain sáhttá oaidnit eatnamiid mas lea muohta ja jiekŋa, jogat dahje jávrrit, deaivat dahje várit, oainnádagat/álbmeravda ja álbmi. Jus nu, manne lea diehpit das gitta? Manne lea dat nu oidnosis sin rukses, fiskes ja alit ivdnin?

Rádje jotin I, ivdni lei njuhttojuvvon njuoskadit nuppi nuppi ala, mii lea guođđán oinnolaš luottaid barggu maŋis gos ivnnit lea belohahkii seaguhuvvon. Bajit beali govas, lea stuorra erohus gaskal čuovggas ja seavdnjágis mii ráhkada mystihka. Vuolit oasis lea njealljenuppelohkái diehpit čadnon, juohkehaš mas lea ruovdeárpu siskkobealde, čađa lidnii ja fiellu duohkai gosa dat lea gessojuvvon. Diehpit doibmet dego heivvolaš vuostálasvuohta njuohtamii, muhto maid dego árjjalaš fámut mat lihkadit. Lea go dat maiddái mearkkat?

Guovddážis lea ceaggás sárggis čuoggáin ráhkaduvvon, mii háddje gova hámi. Lea go dát okta rádjá? Jos juo, de makkár rádjá lea? Lea maiddái eará háddjen njuohtamis. Gova vuolit bealli ovddasta min measta dego okta seaidni dan dihte go mo lea njuohtan gusttain, gova minsttar siskkobealde, ja diehpit mat geaigájit. Bajábealde govas, earáhuvvá ceahkkálaga gusta bárgu njuohtamis ovtta jalga, veallu báttiide mii nanne jurdaga 

ovtta gáidan duoddara.

Mo diehpit nannejit Rádje johtin I ja deattuha iešvuođa dego okta ávnnas? Pieski čilge, ahte son oaččui inspirašuvnna Sámi nissonolbmo miessenáhgahpiris. Go guorru gálbenáhki gitta, de nannejit ullo diehpit gahpira sávnnjiid. Rádje johtin I lea dalle namuheapmi maiddái duodjái. Duojár searvá juogadit Sámi máhttu ja vugiid, ávdnasiid, estehtalaš ja intellektuála kultuvrra.

Lea measta miella buohtastahttit Pieski Rádje johtin I Johan Turi “Giđđa johtimii”. Goappašat álggaheaba ássanguovlu luonddu ja áddejuvvon symbolalaš ráđđenvugiid. Sii ávžžuhit ahte mii galgat dovddastit Sámi eatnamiid. Muhto ráját vuostálastet. Turi vástida dasa ovtta ovddastusain gos boazodoallit ja bohccot ovttas barget, gos sii suddjejuvvot vuoiŋŋalaš fámuiguin. Outi Pieski meidne ahte miessenáhgaphir ‘buktá luonddu nissonolmmošvuođa olggos.’ Rádje johtin I, dalle juohke miesenáhgaphir dalle suddje galbmasa, biekka ja muohttaga vuostá njuolgga ja sátnegova láhkai. Dán sáhttá ipmirdit dego manin ja mo Rádje johtin I rasttilda máŋggaid rájiid, ja álggaha ođđasis nissonolbmuid fámuid mat ealáskahttit ja dekoloniserejit Sápmi.

Esseija čalli Svein Aamold

Loga eambbo

Geahča Pieski ruovttusiiddu gos gávnnat olles govva ráiddus Rádje 

johtin, www.outipieski.com/paintings/