Qalasirssuaq (Erasmus Augustine Kallihirua), c. 1832/5-1856. Amas dáiddár 1851–1855. Olju liidneduvka alde. 63.4 x 76.2 cm. National Maritime Museum, Greenwich, London. BHC2813 © National Maritime Museum.

Dát bajit gorut sturrodat njuohtan dan nuorra Inughuit bivdis Qalaherriaq (d. 1856) gullá Nasjonala Mearra Museai Londonis (National Maritime Museum in London), gos dat heaŋgá Árktalaš áicemátkeolbmuid, luonddugovaid ja mearragovaid, ávdnasii bálddas mat gullet áicemátkkiide ektui ja Inuit kultuvrii. Govva lea njuohtan álggogeahčen 1850-logu, gos dat lea okta dan moatti govain Eurohpás mii čájeha máŋgga inuihtat geat ledje mielde áicamin - nu go ofelaččat, jorgaleaddjit, goarit, gártin, bivdit ja eanet. 

Dát guovtte muohtogovva čájeha su ámadaju ovdda-bealde ja siiddus, ovddasta hui eahpedábálaš árbevirolaš Eurohpalaš muohtogovva ja dieđalaš govvádus mii muitala koloniála birrasa Qalaherriaq eallima Brihttalaš servvodagas. Nuppe beale lea Qalaherriaq ovddastuvvon dego okta alla hearrá, mas lea fiinna vuovttat ja Eurohpálaš biktasat, ja čohkka stuorra iešluohttámušain stuolus. Son gulul geahččá midjiide, ja su ámadadju evttoha moji, ja son doallá su gurut čorpma badjin. Dat oppalaš ipmárdus – maid oaidná njuohtama gurut bealde, okto – lea dábálaččat bearrašis dahje skihpáris persovnnalaš muohtogovva, mii lea oaivvilduvvon čájehuvvot gaskadássásaš brihttalaš ruovttus. Nuppe dáfus fas guovtti 

geahčastaga geavaheapmi (ovddabealde ja siiddus) lea radikálalaš rihkkun sajáiduvvan barganvieruid virggálaš ja persovnnalaš muohtogovain. Dát duppalgeahčastat hásttuha guorahallat oaivehámi ja ámadaju mii dávista dieđalaš dutkamii ja molsašuvvan eará go oarjemáilmmi olbmuin dan áigge ja ovddasguvlui. Dan oaidnit mii maiddái maŋŋit áigge 1800 logus govain maid lea govvidan Sápmelaččaiguin, gos govat lea geavahuvvon fas ođđasit Death Means Nothing for the Colours ja Áillohačča Beaivi, áhčážan, mat maid lea dán čájáhusas. 

Dát dieđalaš beroštupmi sisačállit ealli inuihta oaivvi ja goruda dáiddára čađa gieđas váttásnuhttá dan, dahje vel biehttala, oaidnit dán njuohtama dego persovnnalaš dahje bearraša muohtogovva govvideames Qalaherriaq su iešdovdu ja doahttalit su iešovddasteami. Seamma áigge, lea sus ollu iešluohttámuš ja moddjá sáhttá evttohit ahte Qalaherriaq diđii mo galggai čohkkát “ etnográfalaš” láhkai dáiddárii – ja dat gii ruhtadii gova – ja ahte sii gáibidedje dan sus. Dasto čájeha muohtogovva luottaid Qalaherriaq eallimis, iešmearrideami, jiena ja estehtalaš ovdanbuktimis. Lassin girkoolmmoš Thomas B. Murray (1856) muittuhus, Kalli the Esquimaux Christian, su oktavuohta Qalaherriaq ja almmuhii dan jáge jo jámii, ledje moadde reivve ja sárgumat mat biste Qalaherriaqa áiggis Englánddas ja Newfoundlandas. Dán áigge doalahit dáid katedrála arkiivvas Canteburys ja Derbyshire čálus kontuvrras (Cathedral Archives in Canterbury and Derbyshire Record Office) Englánddas, Qalaherriaqa reivvet ja sárgumat lea dehálaš duođaštusat su miela muitalit ja láitit su bakku áiggis Brihttalaš servodat, ja čájehit man dehálaš su Árktalaš ruoktu lei. Čájáhusas leat máŋgen vihta su guhtta sárggumis ja okta reivve.

Esseija čállit Ingeborg Høvik ja Axl Ingemann-Jeremiassen 

Loga eambbo

Ingeborg Høvik and Axl Jeremiassen. 2023. ‘Traces of an Arctic Voice: The Portrait of Qalaherriaq’. Interventions, 25(7), 975–1003. https://doi.org/10.1080/1369801X.2023.2169626